Kinderboekenfestival in Paramaribo, mei 2009
Van 23 tot 30 mei bracht ik een bezoek aan Suriname om contacten te leggen en aan te halen met mensen uit het literaire leven. Concrete aanleiding voor het bezoek was het kinderboekenfestival in Paramaribo, maar daarnaast heb ik ook gesproken met de medewerkers van twee samenwerkingsprojecten, Suriboek en Writers in Residence, en met andere mensen die mij iets konden vertellen over wat er op het gebied van literatuur zoal plaatsvindt in Suriname.
Een van de opvallendste dingen die ik tegenkwam tijdens mijn bezoek was het grote enthousiasme en de daadkracht waarmee nieuwe initiatieven werden ontplooid. Terwijl het vanuit Nederland soms leek alsof alles afhing van Nederlandse projecten en ideeën, bleek dat er in Suriname in niet altijd eenvoudige omstandigheden met grote vindingrijkheid en idealisme wordt gewerkt aan het ontwikkelen van een literaire cultuur. Een van de voorbeelden is het kinderboekenfestival in Paramaribo, waar in een week tijd dertigduizend kinderen in contact worden gebracht met boeken.
Het festival is een initiatief van Yvonne Caprino, Karin Blufband en Agnes Ritveld en wordt ondersteund door het lokale bedrijfsleven en het Surinaamse ministerie van financiën. Twee dingen vond ik heel bijzonder. Ten eerste is het een festival voor kinderen uit het hele land, wat in de Surinaamse realiteit betekent dat sommige kinderen ‘s morgens om drie uur al vertrekken om op tijd op het festival te kunnen zijn. Een ander in het oog springend aspect is dat er zeer uiteenlopende activiteiten worden geboden: van oefenen in vertellen en luisteren en het knippen en kleuren van vlinders, tot en met boekpresentaties en theatervoorstellingen.
Een ander interessant initiatief is de Schrijversvakschool, opgezet door Ruth San A Jong. Sinds twee jaar worden daar cursussen gegeven met als doel Surinaams literair talent verder te ontwikkelen. Ook Elviera Sandie van de openbare bibliotheek in Paramaribo bruist van de activiteiten en plannen. Ze nodigt leesclubs en auteurs uit en wil dat de bibliotheek een toonaangevend literair centrum wordt. Verder stelt ze faciliteiten beschikbaar zoals een werkruimte voor de schrijversvakschool. Kenmerk van al deze initiatieven is dat bevordering van het literaire leven samen gaat met de ondersteuning van andere culturele en sociale doelen. Zo werd bij het kinderboekenfestival ook een cursus tandenpoetsen voor kleuters gegeven en biedt de bibliotheek huisvesting aan het plaatselijke aidsbestrijdingsfonds.
“In Suriname is allerlei beweging in het literaire leven gaande die vanuit Nederland niet altijd even goed zichtbaar is.”
In deze lokale initiatieven speelt een bijdrage vanuit Nederlandse organisaties af en toe een rol. Zo werd de openbare bibliotheek met steun van de Nederlandse ambassade ingrijpend gerenoveerd. Er werd een klimaatbeheersingssysteem geïnstalleerd, het uitleensysteem werd geautomatiseerd en de medewerkers werden bijgeschoold. Op het kinderboekenfestival werden ook activiteiten aangeboden door de Nederlandse culturele stichtingen Boekids en Nana. Beide hadden Nederlandse auteurs, zoals Sieb Posthuma, Glynis Terborg en Veronica Vargas gevraagd op het festival hun werk te presenteren.
Bij de ontwikkeling van het ‘Suriboek’ is het NLPVF sinds kort betrokken. Twee jaar geleden heeft Janny Nijhoff, toen nog werkzaam bij uitgevrij Nijgh & Van Ditmar, het plan opgevat om naar voorbeeld van het Nederlandse Bulkboek in Suriname goede literatuur goedkoop aan te bieden. Zij zorgde voor de verschijning van Annejet van der Zijls Sonny Boy in een soort glossy-uitgave. Onder verantwoordelijkheid van Tanya Wijngaarde van The Back Lot verschijnen binnenkort ook Cynthia McLeod’s Hoe duur was de suiker en De stille plantage van Albert Helman. Het NLPVF en het Fonds voor de Letteren ondersteunen dit project.
Al bijna tien jaar heeft het NLPVF in Paramaribo ook een Writer in Residence-plek voor Nederlandse schrijvers. Schrijvers als Clark Accord, Joke van Leeuwen, Thea Doelwijt en Anil Ramdas maakten gebruik van de mogelijkheid om twee maanden in Paramaribo te werken en les te geven. Coördinator van dit project is mevrouw Lila Gobardhan, opleidingscoördinator bij het Instituut voor Lerarenopleiding in Paramaribo. In de toekomst zal de auteur in kwestie ook een gastcollege geven bij de Schrijversvakschool. Het Surinaamse literaire leven wordt gedragen door mensen met bezieling en inzet, maar natuurlijk in de eerste plaats door de auteurs. Ik had het voorrecht om door de grande dame van de Surinaamse literatuur, Cynthia McLeod, uitgenodigd te worden om op haar veranda het Surinaamse literaire leven door te nemen. Zij benadrukte het doorzettingsvermogen van vrouwen als Yvonne Caprino, Karin Blufband en Agnes Ritveld, die het kinderboekenfestival in een zeer moeilijke periode van de Surinaamse geschiedenis van de grond wisten te krijgen. Zij bevestigde daarmee dat er in Suriname allerlei beweging in het literaire leven gaande is die vanuit Nederland niet altijd even goed zichtbaar is.
Mireille Berman
Gepubliceerd: 16 juni 2009 [ columns ]